Chẳng có bữa ăn nào miễn phí

“The greatest gift you can give somebody is your own personal development. I used to say, “If you will take care of me, I will take care of you”. Now I say, “I will take care of me for you, if you will take care of you for me.” – Jim Rohn

Tôi vô tình “nhặt” được câu nói này của bậc thầy Jim Rohn, một người tôi chưa bao giờ gặp nhưng qua các chia sẻ của ông, tôi được khai sáng. Thoạt đầu, tôi không đồng ý lắm câu nói trên vì thấy có vẻ ích kỷ khi chỉ biết nghĩ cho bản thân. Nhưng chiêm nghiệm sâu hơn, với những gì đã trải qua, tôi hoàn toàn bị thuyết phục.

Một thực trạng rất đáng suy ngẫm hiện nay (và không biết còn kéo dài đến bao giờ), đó là tỷ lệ sinh viên tốt nghiệp không tìm được việc làm rất cao, hoặc nếu có việc thì cũng bị các doanh nghiệp chê tới chê lui. Tôi cũng từng là một sinh viên rất đỗi bình thường, thậm chí chẳng bao giờ dám vỗ ngực về thành tích học tập của mình. Nhưng khi ra trường, tôi may mắn không phải rơi vào những con số thống kê đáng buồn kia.

Mỗi khi gặp sinh viên, tôi luôn chia sẻ rằng bạn đang có một lợi thế hơn tất cả thế hệ đàn anh đàn chị đi trước, đó là THỜI GIAN. Nhưng khổ nỗi, nhiều bạn đã sớm trở nên già cỗi, ì ạch bởi ngủ quên trong chiến thắng của kỳ thi đại học. Bạn quên mất cuộc đời còn vô số những “kỳ thi” khắc nghiệt hơn nhiều mà điểm của chúng không được đo bằng con số. Giảng đường chỉ là khởi đầu cho hành trình phía trước mà thôi. Bốn năm đại học là một tài sản hay thứ xa xỉ tùy thuộc vào bạn. Số “vốn” bạn tích lũy thông qua việc đầu tư vào chính bản thân mình trong bốn năm này sẽ quyết định tương lai.

Tôi đang nói đến một loại vốn rất đặc biệt, nó được mang tên “vốn sự nghiệp”. Đó chính là sự sẵn sàng trong túi khôn của bạn để có thể đổi được những cơ hội nghề nghiệp tốt đẹp sau này.

Tôi may mắn nhận ra điều đó từ năm thứ 2 đại học. Hết hội thảo này, diễn đàn kia, đến cả những khóa học phải đầu tư tiền bạc; tôi còn tham gia thật nhiều những chương trình hoạt động xã hội của lớp, khoa, trường như chiến dịch tình nguyện Mùa hè xanh, chương trình hiến máu nhân đạo … Tôi cũng không ngại đi làm thêm những công việc lặt vặt, tự làm kinh doanh riêng vừa để kiếm tiền, vừa để va chạm cuộc sống và học hỏi kinh nghiệm. Tất cả những điều ấy là cách tôi tích lũy vốn sự nghiệp cho mình. Để đến khi những cơ hội khác lớn hơn xuất hiện, tôi có thứ mà trao đổi. Đó chỉ đơn giản là quy luật cung – cầu, thật dễ hiểu phải không bạn?

Trong những lần nói chuyện với mấy bạn sinh viên sắp ra trường, tôi thấy có hai tư duy rất nặng ăn sâu vào nhiều bạn, đó là tư duy mì ăn liền và tư duy đòi hỏi. Các bạn đòi hỏi nhiều hơn những gì bỏ ra. Các bạn mong muốn đạt được chiến thắng nhanh như ăn… mì. Đây là điều hết sức vô lý! Một khi không (hoặc rất ít) trả giá, thì kết quả nhận lại cũng chẳng bao nhiêu. Làm gì có chuyện lười biếng mà học giỏi; không đi làm mà đòi kinh nghiệm; không dấn thân mà đòi tìm ra đam mê; không nỗ lực mà đòi được công nhận. Đó chỉ là những ví dụ nhỏ mà nhiều bạn vẫn đang “lựa chọn” mắc phải. Một câu nói rất nổi tiếng của nhà kinh tế học Milton Friedman từng đoạt giải Nobel, như một chân lý: “There’s no such thing as a free meal”, đại ý là làm gì có cái miễn phí trên đời này. Nghe có vẻ cực đoan, nhưng nghĩ kỹ thì đúng cho mọi trường hợp. Lấy ví dụ rất thực tế với sinh viên, đó là việc đi hội thảo miễn phí . Tuy đúng là không trả tiền, nhưng ít ra bạn phải đầu tư thời gian, công sức của mình để đến với buổi hội thảo. Đó là chưa kể rủi ro trên đường đi (kẹt xe, tai nạn,…). Vậy thì để đạt được những mục tiêu to lớn hơn, mức đầu tư bạn phải bỏ ra (cái giá) bắt buộc phải lớn hơn rất nhiều, đúng không? Nó phải bao gồm tiền bạc, công sức, thời gian, trách nhiệm, hy sinh… đủ mọi thứ trên đời.

Quay lại với việc phát triển bản thân, tôi muốn nói rằng đó chính là khoản đầu tư mà bạn phải và rất nên bỏ ra để tích lũy được một lượng & chất đủ lớn về vốn sự nghiệp. Làm sao cho túi khôn này rủng rỉnh để có thể đổi lấy những cơ hội lớn sau này. Hãy suy nghĩ, chẳng thiệt chút nào đâu nhé, bạn của tôi!